Gravers van het Almelo-Nordhorn kanaal
(bij Noord-Deurningen Denekamp)
Deze ontzettend oude, beschadigde foto van een groep mannen met schoppen komt uit een album van mijn oma. Ze vertelde dat mijn overgrootvader op de foto staat (onderste rij, 2e van links), en dat die mannen toen bezig waren met het graven van het Almelo-Nordhorn kanaal in de omgeving van Noord-Deurningen bij Denekamp.
De Arbeiders
Het Almelo Nordhornkanaal is een ruim 37 km lang kanaal dat aan het einde van de vorige eeuw over een periode van ruim 20 jaar met de schop is gegraven. Voor het uitgraven werden ruim tweehonderd arbeiders ingezet die betaald werden per kubieke meter zand dat ze hadden weggegraven.
De 200 arbeiders kwamen uit alle delen van Nederland. Voor het eerste gedeelte bij Almelo kwamen er met name werklui uit de polder op af. Het zware werk werd slecht betaald. Ze kregen onderdak in woonboten en barakken. De jongens en mannen die uit de polder op het werk af waren gekomen stonden bekend om hun vaak ruwe, onbeschaafde karakter. De vechtpartijen en vernielingen door de beschonken mannen uit de polder in herberg Pookmans bij Almelo haalde het Twents Zondagblad in 1885. Als het slecht weer was werd er niet gewerkt, en werd er ook niets verdiend. Hierdoor sloeg de armoede toe en besloot een groep prominente Almeloërs een commissie van Bijstand op te richten voor tijdelijke voedselvoorziening en financiële steun.
Foto: Groepsfoto kanaalgravers bij Denekamp/Noord-Deurningen.
(© Foto uit familiealbum Nijhuis-Kroezen)
Het gedeelte van Almelo tot aan de grens werd rond 1886 in gebruik genomen. Het laatste deel bij Noord Deurningen/Denekamp, de verbinding met het Eems-Vechtkanaal in Nordhorn, kwam gereed in 1902.
Verdrag scheepvaart
Een verdrag tussen het koninkrijk Pruissen en het Koninkrijk Holland in 1870 zorgde voor het startsein voor het graven van het kanaal: Men wilde het Nederlandse kanalen stelsel aansluiten op het Duitse kanalenstelsel waardoor er van Rotterdam naar Berlijn kon worden gevaren.
Het kanaal was oorspronkelijk bedoeld voor de scheepvaart, met name om vrachten met kolen en turf te vervoeren. Veel gebruik is er echter nooit van gemaakt omdat in de periode dat het de verbinding met Duitsland gereed was, de schepen eigenlijk al te groot waren en het kanaal niet diep genoeg was voor deze vrachtschepen.
In 1960 werd het Twentekanaal in gebruik genomen dat beter aansloot op het landelijke netwerk van rivieren en kanalen. In hetzelfde jaar werd het Almelo Nordhornkanaal voor de scheepvaart afgesloten omdat het bijna niet meer gebruikt werd.
Foto: Het kanaal in de herfst – Arnold Janssen ✝
Ophaalbruggen
Oorspronkelijk beschikte het kanaal over zes sluizen en tien ophaalbruggen, die helaas niet allemaal behouden zijn gebleven. Van oorsprong bevonden zich bij Almelo, Albergen en Reutum sluizen. De eerste is vervangen door een stuw. Bij Reutum betreft het een koppelsluis. Tussen Weerselo en Fleringen doorkruist de provinciale weg 343 het kanaal en hier is de oude ophaalbrug vervangen door een afgesloten stuw. Bij Harseveld, ten noordwesten van Denekamp, staat het monumentale schuivenhuisje, waar de rivier de Dinkel het kanaal kruist. Vlak bij de Nederlands-Duitse grens ligt de sluis Frensdorfer Haar, de enige sluis aan Duitse zijde. In Nordhorn bevindt zich de Klukkert-Hafen. Bij Nordhorn is het Almelo-Nordhornkanaal verbonden met de Vecht en via een verbindingskanaal aangesloten op het Eems-Vechtkanaal.
Foto: Harsseveldbrug in Tilligte – Arnold Janssen ✝
Natuurgebied
Het kanaal is momenteel een prachtig natuurgebied met allerlei soortenbloemen en vogels. Het bekende Schuivenhuisje bij Denekamp (gebouwd in 1887) werd na de afsluiting voor de scheepvaart een rijksmonument.
Foto: Schuivenhuisje bij Denekamp – Arnold Janssen ✝
Geef een reactie